Mục tiêu của bộ tiêu chí xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao là kế thừa những thành quả mà Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã đạt được, đồng thời nâng cao chất lượng các tiêu chí để phát huy tính bền vững của chương trình, tạo động lực thúc đẩy khu vực nông thôn phát triển.
Bứt phá kinh tế nhờ HTX
Qua gần 3 năm về đích NTM, diện mạo vùng quê Mường Bú đã có thêm nhiều thay đổi, đời sống của nhân dân được nâng lên đáng kể, tinh thần người dân phấn khởi, tin tưởng hơn vào chủ trương, đường lối của Đảng. Đây chính là tiền đề, là cơ sở để địa phương đăng ký phấn đấu xã đạt chuẩn NTM nâng cao.
Đến nay, xã đạt 11/17 tiêu chí NTM nâng cao, còn 6 tiêu chí chưa đạt là: Thu nhập, hình thức tổ chức sản xuất, cảnh quan - môi trường và an toàn thực phẩm, nhà ở dân cư, văn hóa và an ninh trật tự.
Với mục tiêu, đến năm 2025 đạt chuẩn NTM nâng cao, xã đã xây dựng kế hoạch cho từng năm. Quá trình thực hiện được bàn bạc, thống nhất giữa chính quyền và người dân để thực hiện hiệu quả các tiêu chí chưa đạt.
Trong đó muốn thực hiện tiêu chí thu nhập và hình thức tổ chức sản xuất, xã vận động nhân dân tiếp tục thực hiện “dồn điền, đổi thửa” để từng bước hình thành cánh đồng mẫu lớn, thuận lợi cho việc đưa máy móc, thiết bị vào sản xuất nông nghiệp.
Việc hỗ trợ các HTX tạo mối liên doanh, liên kết với các doanh nghiệp được thực hiện đi liền với vận động nhân dân chuyển sang trồng cây có giá trị kinh tế cao theo định hướng của huyện, nhằm hình thành các vùng chuyên canh sản xuất nông nghiệp. Nhờ vậy, đến nay, xã đã khoanh vùng 1.182 ha trồng cây ăn quả các loại, như xoài, nhãn, mít... 7 HTX đã có sản phẩm được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP và được lựa chọn để xuất khẩu ra nước ngoài.
![]() |
Phát triển trồng cây ăn quả theo hướng hàng hóa là điểm nổi bật trong nền kinh tế của Mường Bú. |
Là đơn vị luôn đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, HTX Hưng Thịnh tập trung sản xuất các loại cây ăn quả như: thanh long ruột đỏ, nhãn ghép, xoài ghép giống, táo lai, bưởi da xanh, chanh đào, na thái... theo tiêu chuẩn VietGAP. Với sản lượng trung bình 530 tấn quả/năm, ngoài xuất vào các siêu thị trong nước, năm 2019, HTX xuất chính ngạch 250 tấn xoài sang Trung Quốc và Anh.
Đặc biệt, đến nay, HTX liên kết với 3 HTX nông nghiệp ở Sơn La và 1 HTX ở Hà Nội hình thành Liên hiệp HTX Hưng Thịnh Sơn La nhằm phát triển sản xuất theo hướng chuyên nghiệp, đưa các loại nông sản đến khắp các tỉnh thành và xuất khẩu.
Ngoài trồng cây ăn quả, HTX còn mở thêm các ngành nghề kinh doanh gồm: Xây dựng, cơ khí, bách hóa tổng hợp với tổng doanh thu đạt 7 tỷ đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho con em các thành viên và tạo việc làm thường xuyên cho 35 - 40 lao động trong xã, mức thu nhập bình quân 4 triệu đồng/người/tháng.
Cũng là đơn vị sản xuất hiệu quả, HTX Đoàn Kết với 12 thành viên, chuyên trồng cây ăn quả, gồm: Xoài, nhãn, mít, bưởi da xanh, cam, chanh leo, vải, táo. Trong đó, diện tích xoài là 20 ha, được các thành viên trồng và chăm sóc theo quy trình VietGAP.
Xoài của HTX được các doanh nghiệp đăng ký thu mua về chế biến và xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Giá bán xoài khá cao và thay đổi từng mùa. Ví dụ như năm 2019, giá bán dao động từ 23.000 – 28.000đồng/kg. HTX đã xuất được 150 tấn xoài sang Trung Quốc cho doanh thu trên 3 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí HTX thu lãi khoảng từ 30-40% tổng doanh thu.
Những năm qua, từ phong trào xây dựng NTM và NTM nâng cao, phần lớn người dân xã Mường Bú đã dần thay đổi tư duy làm ăn, từ sản xuất nhỏ lẻ mang tính tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa. Họ đang cố gắng vươn lên tìm những hướng đi mới để phát triển kinh tế gia đình, trong đó có việc tham gia hoặc đứng lên thành lập các HTX. Các mô hình HTX phát triển kinh tế ở Mường Bú đang được nhân rộng, người dân tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất cây trồng cũng như nâng cao thu nhập.
Chuyển biến trong văn hóa xã hội và môi trường
Ngoài phát triển kinh tế, Mường Bú tập trung xây dựng cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp như thường xuyên duy tu bảo dưỡng, vệ sinh khu dân cư, nạo vét cống, rãnh, xây dựng các tuyến đường hoa, quy hoạch các điểm thu gom rác thải.
Tính từ đầu năm đến nay, xã đã hoàn thành 1,5 km tuyến đường hoa từ nhà văn hóa bản Búng Diễn đến bản Nang Phai. 1.580 hộ có hố rác thải đúng quy định; 40 thùng rác công cộng tại 7 bản dọc quốc lộ 279D.
Đặc biệt, trong quá trình sản xuất, 7 HTX trên địa bàn đều chú trọng sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP nên giải quyết được bài toán ô nhiễm môi trường trong sản xuất.
Riêng tiêu chí giao thông, xã tích cực chỉnh trang các tuyến đường nội bản, vận động nhân dân hiến đất, đóng góp ngày công lao động... Đồng thời, đề nghị các cấp có thẩm quyền hỗ trợ kinh phí để đầu tư, cải tạo các công trình kênh mương, điểm trường và nâng cấp tuyến đường từ trung tâm xã lên 3 bản vùng cao: Pá Tong, Pá Xúm, Bó Cốp…
![]() |
Những con đường hoa góp phần tô điểm cho diện mạo nông thôn Mường Bú. |
Để giải quyết những khó khăn trong việc thực hiện tiêu chí số 17 về an ninh trật tự, xã có kế hoạch chỉ đạo các đoàn thể, bản, tiểu khu phối hợp với Công an xã tập trung giải quyết những mâu thuẫn, vướng mắc từ cơ sở, không để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người, không xảy ra trọng án và tệ nạn xã hội...
Theo đại diện UBND xã, việc xây dựng NTM nâng cao là cả quá trình không hề đơn giản vì rất nhiều tiêu chí cần ý thức và sức mạnh cộng đồng. Nếu không thận trọng và xác đinh hướng đi cụ thể sẽ rất khó giữ vững những thành quả đã đạt được.
Tuy nhiên bằng việc đánh giá những mặt được, mặt còn tồn tại, huy động sự vào cuộc của người dân bằng nhiều hình thức đã giúp Mường Bú gặt hái được những kết quả khả quan. Đây là động lực để xã hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, phấn đấu cán đích NTM nâng cao đúng kế hoạch đã đề ra.
Huyền Trang