Công trình cấp NSSH xã Phú Thành, huyện Yên Thành có tổng mức đầu tư được phê duyệt 23,578 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự án trong hai năm 2013-2014 do UBND xã Phú Thành làm chủ đầu tư.
Công suất thiết kế của công trình là 650m3/ngày đêm, dự kiến sẽ cấp nước cho hơn 8.000 người. Để thi công, ngoài vốn ngân sách, UBND xã đã vận động nhân dân đóng góp mỗi hộ 3 triệu đồng. Hiện tại, đã có khoảng 70% hộ dân đóng khoản tiền này.
“Chết khát” bên công trình tiền tỷ
Thế nhưng, nước sạch đâu chẳng có. Cái mà người dân nơi đây thấy chỉ là một công trình rất ngổn ngang: hai nhà điều hành bỏ hoang đầy rác thải, trở thành nơi chăn thả gia súc; hai hồ chứa nước ngập đầy bèo rác…
Một người dân ở thôn Thanh Thuỷ, xã Phú Thành phàn nàn: Dân chúng tôi rất bức xúc vì mỗi hộ đã đóng mấy triệu đồng từ năm 2013 để thi công nhưng đã có nước đâu. Nước sạch đối với dân vùng này rất bức thiết vì đây là vùng trũng, nước tù đọng; giếng đào và giếng khoan không thể dùng được, buộc phải xây bể chứa nước mưa.
Theo lãnh đạo xã Phú Thành, huyện Yên Thành, khi có chương trình mục tiêu quốc gia về cấp NSSH cho vùng nông thôn, xã đã vận động và xin được chủ trương đầu tư.
Hiện công trình mới chỉ thi công được 50% khối lượng; trong đó nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia mới chỉ bố trí hơn 3,7 tỷ, người dân đóng góp hơn 2,5 tỷ.
Hết năm 2015, nguồn vốn theo chương trình này đã bị trung ương cắt giảm dẫn đến công trình lỡ hẹn. Chủ tịch UBND xã Phú Thành Phạm Minh Chuân cho biết: Người dân rất bức xúc về vấn đề nước sạch. Người dân góp tiền từ mấy năm nay nhưng chưa có nước sạch, họ kêu là đúng.
Tại xã Diễn Quảng, huyện Diễn Châu, công trình nước sạch của xã với tổng mức đầu tư hơn 19 tỷ đồng, thực hiện trong giai đoạn 2012-2013, công suất 537m3/ngày đêm cung cấp nước cho 5.084 người cũng đang nằm trong tình trạng “đắp chiếu’ vì thiếu vốn. Mới thi công chừng hơn 60% khối lượng, công trình đã tạm dừng từ mấy năm nay.
Câu chuyện người dân “chết khát” bên công trình NSSH dở dang đang là thực trạng gây bức xúc tại nhiều địa phương ở Yên Thành, Diễn Châu, Quỳnh Lưu…
Tính đến cuối năm 2017, cả tỉnh có 13/15 công trình cấp NSSH tập trung được phê duyệt theo chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn giai đoạn 2011-2015 dở dang vì thiếu vốn.
Trong đó, có hai dự án đã vận hành nhưng chưa đảm bảo quy mô so với thiết kế, hai dự án hoàn thành trên 70% khối lượng, 4 dự án hoàn thành hơn 82% khối lượng, 5 dự án kéo dài và có nguy cơ không hoàn thành…
Toàn bộ 15 công trình có tổng mức đầu tư được phê duyệt 317.818 tỷ đồng, công suất thiết kế 10.178 m3/ngày đêm, dự kiến sẽ cấp nước cho 24.792 hộ với 109.723 người sử dụng.
13 công trình cấp nước sạch sinh hoạt thi công dang dở đồng nghĩa với việc đã và đang có một lượng lớn vốn được bỏ ra để đầu tư thi công dẫn tới sự lãng phí nguồn ngân sách.
 |
Công trình cấp NSSH xã Diễn Quảng, huyện Diễn Châu dở dang
Vô cùng lãng phí
Hiện tại, nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia đã bị Chính phủ cắt hoàn toàn, các sở ngành đang đề nghị trung ương có cơ chế đặc thù hỗ trợ nhưng cũng rất khó.
Chủ tịch UBND xã Diễn Quảng, huyện Diễn Châu Phan Huy Ngân nói: Trách nhiệm dẫn tới thực tế này là do chủ đầu tư chưa kêu gọi được nguồn vốn đóng góp của người dân. Chúng tôi sẽ tiếp tục đề nghị Nhà nước quan tâm hỗ trợ, quy hoạch bán đất để có thêm nguồn vốn và kêu gọi người dân cùng chung tay để công trình sớm hoàn thành.
Ông Ngân cũng thừa nhận: sẽ rất khó khăn để công trình hoàn thành đi vào hoạt động vì ngân sách địa phương hạn hẹp, kêu gọi người dân đóng góp khó khăn nên đang làm tờ trình xin chuyển đổi hình thức đầu tư nhưng chưa được chấp thuận.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Duy Kỷ – Phó Giám đốc trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh, cho rằng: các công trình cấp nước thi công dang dở đang xuống cấp theo thời gian là sự lãng phí rất lớn tiền của, công sức đóng góp của dân, gây phản cảm rất lớn. Nguyên nhân là do nhu cầu đầu tư cấp nước lớn nhưng nguồn lực hạn chế, không lường được sự thắt chặt về đầu tư công nên để xảy ra những công trình không đúng tiến độ.
Về hướng giải quyết, ông Kỷ cho biết UBND tỉnh sẽ tiếp tục triển khai các dự án theo hướng kêu gọi xã hội hoá, giao trách nhiệm các xã thực hiện trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc huy động nguồn vốn đối ứng để hoàn thiện các công trình dở dang.
Thanh Hải
