Theo thông tin chính thức mà Bộ Hàng không dân dụng Ấn Độ đăng tải, chính phủ sẽ bán 76% cổ phần tại Air India, trong đó bao gồm 100% cổ phần của công ty con chuyên khai thác các chuyến bay giá rẻ Air India Express và 50% cổ phần của công ty dịch vụ mặt đất SATS Airport Services. Hạn chót để nhà đầu tư đăng ký tham gia đấu giá là ngày 14/5.
Mệt mỏi việc giải cứu
Air India tiền thân là hãng hàng không Tata Airlines, được thành lập vào năm 1932, sau đó được chuyển đổi thành doanh nghiệp nhà nước. Hãng hàng không này ghi dấu ấn trong lòng nhiều thế hệ người dân Ấn Độ bởi những biểu tượng gắn liền với văn hóa truyền thống, hay những quảng cáo với sự góp mặt của các nữ diễn viên Bollywood, những chai sâm panh cao cấp và cả các tác phẩm gốm sứ do danh họa trường phái siêu thực Salvador Dali thiết kế, kể từ khi được khai thác thương mại.
Tuy nhiên, Air India liên tục làm ăn thua lỗ, khiến cho nhiều đời chính phủ phải chi hàng tỷ USD để trả nợ hộ. Tính từ năm 2012 đến nay, Ấn Độ đã bơm tới 3,6 tỷ USD mới giải cứu nổi Air India hết lần này đến lần khác.
Mặc dù vậy, gánh nặng nợ nần của hãng hàng không này hiện vẫn lên tới khoảng 8 tỷ USD cùng với cơ cấu chi phí cồng kềnh. Air India có 6 công ty con (3 trong số đó thua lỗ) với tổng tài sản trị giá khoảng 4,6 tỷ USD và 27.000 nhân viên.
Ngoài ra, hãng còn sở hữu bất động sản trị giá khoảng 1,24 tỷ USD, bao gồm 2 khách sạn, nhưng quyền sở hữu lại phải chia sẻ với rất nhiều cơ quan chính phủ khác.
Trong năm tài chính tính kết thúc tháng 3/2017, dù hãng ghi nhận lợi nhuận hoạt động khoảng 3 tỷ rupee (tương đương 46 triệu USD) chủ yếu là do giá dầu sụt giảm, thì hiện vẫn lỗ tới 57,7 tỷ rupee.
Trước tình hình bết bát đó, chính phủ Ấn Độ không cách nào khác là tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp này.
|
Air India đang sở hữu những điều kiện kinh doanh rất tốt
Quyết tâm của chính phủ
Mặc dù Air India sở hữu những điều kiện kinh doanh rất tốt, như suất thời gian ưu tiên tại các sân bay từ New York đến Heathrow, hay quyền bay tới hầu hết các quốc gia, song hiện mới có IndiGo (hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Ấn Độ thuộc sở hữu của Interglobe Aviation).
Mặc dù vậy, Tập đoàn Tata và Tập đoàn Hàng không Celebi của Thổ Nhĩ Kỳ là công khai bày tỏ mong muốn mua một số hoạt động của Air India. Singapore Airlines - vốn cũng đang hoạt động tại thị trường Ấn Độ, thì vẫn để ngỏ khả năng.
Theo yêu cầu của Chính phủ Ấn Độ, bên mua sẽ phải nắm giữ cổ phần của Air India và quyền quản lý hãng hàng không này ít nhất 3 năm; cũng như bảo đảm quyền sở hữu đáng kể và kiểm soát Air India và Air India Express sẽ tiếp tục được chuyển giao cho một đối tác của Ấn Độ sau đó.
Những nỗ lực trước đây của Ấn Độ nhằm đưa Air India trở lại thời hoàng kim đều không thành công. Vì thế, nếu đợt chào bán cổ phần sắp tới diễn ra tốt đẹp, Thủ tướng Modi có thể sẽ được người dân hoan nghênh về quyết tâm cải cách, tránh lãng phí ngân sách để tập trung nguồn lực đầu tư cho y tế và giáo dục.
Ấn Độ từng có hơn một lần lên kế hoạch cổ phần hóa Air India song đều phải bỏ dở, vì thiếu sự đồng thuận chính trị trong nước. Rút kinh nghiệm, lần này, ông Modi đã yêu cầu rà soát các quy định sao cho có được một hành lang lý thông thoáng.
Trước kia, một hãng hàng không nước ngoài được mua tối đa 49% cổ phần một hãng hàng không Ấn Độ. Còn nếu nhà đầu tư ngoại không phải là hãng hàng không thì có thể mua toàn bộ. Tuy nhiên, quy định trên không áp dụng cho Air India. Đến thời điểm này, cơ chế đã thay đổi và không còn “trói” Air India nữa.
Hải Châu
